Sinterklaas Surprise Service

Sinterklaas?

Wie rijdt daar, gehuld in een cape, op zijn paard door de lucht en vult onze schoenen met goud? Wodan!

Wodan (Odin bij Scandinaviërs) was de belangrijkste Germaanse god. Hij was god van oorlog en dood, maar ook van de wind, kennis, wijsheid en poëzie. Wodan werd verder aanbeden als god van handel en winst, net als Hermes bij de Grieken en Mercurius bij de Romeinen. Aan het begin van de koude donkere winter brachten oude stammen onder leiding van een tovenaar offers aan hem en vierden zij feest rond het vuur.

Wodan leeft nog voort via een naar hem genoemde dag (de woensdag), net als bijvoorbeeld zijn collega's Donar (donderdag) en Freyja (vrijdag). Maar hij is vooral onsterfelijk door zijn reïncarnatie in de Turkse Nicolaos van Myra, nu beter bekend als Sinterklaas.

Volgens de overlevering werd Nicolaos al als een heilige geboren. Zo dankte hij als baby staand in zijn badje de Heer en vertikte hij het om op vastendagen moedermelk te zuigen. Als jonge wees gaf hij al zijn bezittingen aan de armen en als tiener werd hij priester. Toen hij net twintig was werd hij gekozen als bisschop van Myra. Terwijl hij werd ingezegend, verrichtte hij weer een wonder. Een kind dat door de moeder even alleen was gelaten in een badkuip die op het vuur stond, zat vrolijk te spelen in het kokende water.

In de vijftig jaar dat hij bisschop was werden tientallen weldaden en wonderen op z'n CV bijgeschreven. 3 jongens, die vermoord waren en in stukjes gesneden in de pekel zaten, werden weer tot leven gewekt. 3 arme meisjes wist hij voor de prostitutie te behoeden door stiekem een bruidsschat in hun schoen te werpen. Hij bevrijdde 3 onschuldig ter dood veroordeelde zeevarenden en behoedde menige schipbreukeling van de verdrinking.

De verhalen over Nicolaas bereikten Griekenland en Rusland en in de 9e eeuw werd hij een heilige in Rome. Toen Myra werd bezet door Mohammedaanse Turken brachten vissers Nicolaas' beenderen naar Bari, destijds een Spaanse kolonie.

Ook Nederland leerde Sint Nicolaas kennen, vooral via de handelscontacten met de Spanjaarden, waarbij de Sint voor het gemak een Spaanse bisschop werd. Sint Nicolaas werd een populaire beschermheilige, van onder meer de hel en de zee, scholieren, kinderen, schippers, gevangenen, hoeren en juristen. Overal werden kerken voor hem gebouwd en hij werd het schutspatroon van landen als Rusland en Griekenland en van tientallen havensteden waaronder Amsterdam.

Voor de koorknaapjes van de Sint Nicolaaskerken werd zijn naamdag een echte feestdag: op zijn sterfdag (zes december) waren zij vrij en aan de vooravond kregen zij wat geld als beloning. In Limburg ontstond de gewoonte dat een van de monniken zich verkleedde als een bisschop. Hij sprak de stouterikken bestraffend toe en gaf de braverikken een beloning. In de 15e eeuw begon het gebruik om de schoen bij de schoorsteen te zetten en speciale lekkernijen te maken.

Uiteraard probeerden de protestanten om deze katholieke verering af te schaffen, maar de behoefte aan een winterfeest won en Sinterklaas groeide uit tot een van de favoriete volksfeesten. De naam Nicolaas is niet voor niets de samenvoeging van Nike (overwinning) en Laos (volk)...

Het Sinterklaasfeest zoals wij dat nu kennen is grotendeels vormgegeven in het midden van de 19e eeuw door de Amsterdamse onderwijzer Jan Schenkman. Hij schreef de tophit 'Zie ginds komt de stoomboot uit Spanje weer aan'. Het prentenboek waarin dit versje stond werd een bestseller en het beeld dat hij schetste gebruiken we nog steeds. Een bisschop komt met paard en knecht op een stoomboot uit Spanje om lekkers te geven aan de zoeten en de roe te leggen over de stouten.

De Zwarte Piet van Schenkman is volgens sommigen de Ethiopische wees Piter, die door Nicolaos van de slavernij werd gered. Anderen menen dat hij een Moorse knecht is of een schoorsteenveger. Maar hij kan natuurlijk ook de moderne versie zijn van de tovenaar die zorgde voor het contact van het volk met de goden. En zoals de sjamaan zich graag verkleedde als een duveltje hult Piet zich in de kleren van een gehate Spaanse soldaat. Een optimaal contrast met de goede Sint.

[vorige pagina] [print pagina] [volgende pagina]

menu

surprisetips
surpriseservice
rijm=lijm
cadeau-ideëen
snoep=goed
Sinterklaas?
Zwarte Piet?
Sinterklaasexamen
links


zoz